Lenf Dolaşımı
Lenf dolaşımı, akkan olarak da bilinen, akyuvar içeren ve kan plazmasına benzer renksiz bir sıvının dolaşımını sağlayan sisteme verilen addır. Lenf dolaşımı, lenf damarları içinde gezinen, kan plazması ve lenf proteinlerinden oluşan dolaşım sıvısı ile gerçekleştirilir.
Lenf Dolaşımında Lenfin Kana Karışma Yolları
- İnce bağırsaklarda emilen yağ asidi ve gliserol vücudun aşağı kısmından toplanan lenfin taşınma yolu: Bağırsaklar ve bacaklardan toplanan lenf, kilüs boruları ve damarlar ile peke sarnıcı vasıtasıyla bölgeye gelir. Buradan en önemli lenf damarı olan göğüs kanalı ile sol köprücük altı toplar damarına bağlanır. Bu damar, üst ana toplardamar ile birleşerek kalbin sağ kulakçığına açılır.
- Baş ve gövdenin sağ yarısından toplanan lenfin taşınma yolu: Bu organlardaki lenf damarları, boyun bölgesindeki önemli lenf damarına bağlanır. Büyük lenf damarı sağ köprücük altı toplar damarıyla birleşir. Üst ana toplar damar yolu ile kalbin sağ kulakçığına açılır.
Lenf sistemi, akyuvar üretip vücudun korunmasında görev alır.
Ödem
Ödem, doku boşluklarında sıvı/akışkan birikimi ile meydana gelir.
Ödemin Sebepleri
- Lenf akışının tıkanması
- Kılcallarda kan basıncının artması
- Kılcallarda kan proteinleri miktarının düşmesi ve ozmotik basıncın azalması
- Kılcal damar geçirgenliğinin artması
- Dokularda su ve tuz tutulması
- Dokularda ozmotik basıncın artması
Lenf Dolaşımının Görevleri
Lenf dolaşımı, doku ve hücrelerdeki artık maddeleri, ölü ve yıpranmış hücreleri, bakteri ve mikropları uzaklaştırmak, kaybedilen proteinlerin bir kısmını dolaşıma kazandırmak, doku sıvısı ile kan sıvısının dengede kalmasını sağlamak gibi görevleri üstlenir. Ayrıca, bağırsaklarda emilen yağ asitleri, gliserol ve K, E, D, A vitaminlerini dolaşıma dahil etmek ve vücudun savunma sistemine destek olmak da lenf sisteminin görevleri arasındadır.
Lenf Dolaşım Sistemindeki Organlar ve İşlevleri
Lenf dolaşım sistemi; lenf sıvısı, lenf damarları, lenf düğümleri, dalak ve timus bezi olmak üzere beş kısımdan oluşur.
Lenf Damarları
Lenf damarları, lenf kılcalları ve lenf toplardamarlarından oluşur. Atar damar bulunmaz.
Lenf Kılcalları
- Lenf kılcalları, tek tabakalı yassı epitelden meydana gelmiştir.
- Geçirgenlikleri kan kılcallarından fazladır.
- Lenf kılcallarında, kan kılcallarından farklı olarak; yalnızca doku sıvısından kılcal damar yönünde, tek yönlü madde geçişi olabilir. (Yalnızca emilim olabilir)
- Bir ucu kapalı olup, doku sıvısının içine doğru uzanmıştır.
- Diğer ucu ise açık olup, lenf toplardamarı ile bağlanır.
Lenf Toplardamarları
- Lenf toplardamarlarının yapısı, kan toplardamarlarına benzer.
- Yapısında düz kaslar ve lenf sıvısının tek yönlü akmasını sağlayan kapakçıklar bulunur.
Lenf Düğümleri
- Lenf düğümleri, yumru şeklinde olup, lenf damarlarının birleştiği yerlerde bulunur.
- İnsan vücudunda tahmini olarak 500-600 lenf düğümü bulunur.
- Bademcikler, en bilinen lenf düğümleridir.
Lenf Düğümlerinin Görevleri
- Akyuvar üretir. (T-lenfosit)
- Lenf sıvısını süzerek mikropları yakalar.
- İçindeki akyuvarlar ile mikropları yok eder.
Dalak
- Lenf sıvısı üretir.
- Lenf sıvısını süzerek mikropları yakalar.
- İçindeki akyuvarlar ile mikropları yok eder.
- Yaşlanmış kan hücrelerini parçalar.
Timus Bezi
- T-lenfositlerin olgunlaşmasını sağlar.
- Lenf sıvısı üretir.
- İçindeki akyuvarlar ile mikropları yok eder.
- Lenf sisteminin çalışmasını düzenleyen timuzin hormonu üretir.
Lenf Dolaşımının Görevleri
- Bileşimindeki akyuvar ve antikorlar ile bağışıklık sağlar.
- İnce bağırsaktan emilen; yağ asidi, gliserol ve ADEK vitaminlerinin dolaşım sistemine taşınmasını sağlar.
- Dokularda toplanan doku sıvısının fazlasını alır ve bunu dolaşım sistemine taşır.
- Böylece dokularda ödem oluşmasını önler.
|
