Dolaşım Sistemi Organları Türleri ve Özellikleri
21 Temmuz 2024

Dolaşım Sistemi Organları Türleri ve Özellikleri

Dolaşım Sistemi Organları

Dolaşım sistemi organları, sindirilmiş besinlerin hücrelerin gereksinim duyduğu biçimde vücuda dağıtılmasını ve hücrelerdeki atık ürünlerin de hücrelerden uzaklaştırılmasını sağlayan sistemin bileşenleridir. Bu organlar aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır.

Kalp

Kalp, bireyin yaşamının devamlılığı için kritik bir organdır. Çok kısa süreli durması bile yaşamı tehdit eder ve ölümle sonuçlanabilir. İnsanın yumruğu büyüklüğünde ve yaklaşık 1/2 kilogram ağırlığında olan kalp, durmaksızın kan pompalar. Vücudun en uç noktalarına kan pompalayabilmesi için kas yapısındadır. Dakikada tahmini olarak 70 defa kan pompalar ve bir bireyin yaşamı boyunca toplamda yaklaşık 300 milyon litre kan pompalar. Kalbin duvar yapısını oluşturan kas, kalp için özel yapıdaki kas türüdür ve "kalp kası" olarak adlandırılır. Yetişkin erkeklerde kalp dakikada yaklaşık 72 defa atarken, kadınlarda bu rakam 76-80 arasında değişmektedir. Yeni doğanlarda 140, çocuklarda 90 ve yaşlılarda 50-65 civarında kalp atımı saptanır. Hayvanlarda bu rakam türden türe değişmektedir. Daha küçük hayvanlarda daha fazla kalp atımı görülür.

Kan Damarları

Kan, kalpten pompalanmasının ardından damarlara gider. Damar yapıları dolaşım sistemi organları yardımıyla vücudun en uç noktalarına kan ulaştırabilir ve dokuların gereksinimlerini karşılayabilir. Vücudumuzda transfer işlevi gören üç tür damar vardır: Atardamarlar, toplardamarlar ve kılcal damarlar. Bu damarların önemli olanlarında, kanın ters yönde akışını önlemek amacıyla kapakçıklar bulunur. Bu kapakçıklar sayesinde kanın akış yönü bozulmaz ve yer çekimi kuvvetine karşı hareket edebilir.

Atardamarlar

Atardamarlar, kalpten çıkan kanın uğradığı öncelikli yerler olarak basınca dayanabilecek yapıdadırlar. Duvarları diğer damarlara göre daha kalın, daha esnektir ve dayanıklı yapıdadırlar. Akciğer atardamarları hariç, tüm atardamarlar temiz kan taşır. Temiz kan, oksijen içeriği yüksek olan kandır. Kalpten ilk çıkan atardamarlar büyük ve kalındır, neredeyse hortum büyüklüğündedir. Bu sayede kalpten pompalanan kanın basıncına dayanabilirler.

Toplardamarlar

Toplardamarlar, kirli kanı kalbe taşıyan damarlardır. Akciğer toplardamarları hariç diğer tüm toplardamarlar kirli kan taşır. Toplardamarlarda basınç daha düşük olduğu için çok dayanıklı yapıda değillerdir. En önemli toplardamar, iki parmak kalınlığında ve daha ince duvarlıdır.

Kılcal Damarlar

Vücudun tamamı kılcal damar ağı ile kaplı olduğu için çok fazla sayıda kılcal damar bulunur. Kılcal damarlar, dokular ile kan arasında madde alışverişini sağlar.

Kan

Kan, sindirim sistemi tarafından parçalanan besinleri ve akciğerler yardımıyla havadan elde edilen oksijeni hücrelere kadar taşıyan dolaşım sistemi organlarından biridir. Aynı zamanda hücrelerde oluşan karbondioksit gazını akciğerlere, zararlı atık maddeleri böbreklere taşır. Kan damarları içinde dolaşan kırmızı renge sahip sıvıdır.

Kan Plazması (Serumu)

Kanın sıvı/akışkan bölümüne kan plazması ya da serumu denir. Kan plazması, besin maddeleri, hormonlar, enzimler, atık ürünler ve gazların taşınmasında önemli rol oynar.

Kan Hücreleri

Kanda, yapılarına ve görevlerine göre üç tür kan hücresi bulunur:
  • Eritrositler (Kırmızı Kan Hücreleri): Oksijen ve karbondioksit taşır.
  • Lökositler (Beyaz Kan Hücreleri): Bağışıklık sisteminde rol oynar.
  • Trombositler (Kan Pulcukları): Kanın pıhtılaşmasında görev alır.

Sonuç

Dolaşım sistemi organları, vücudun hayati fonksiyonlarını sürdürebilmesi için kritik öneme sahiptir. Kalp, kan damarları ve kanın birlikte uyum içinde çalışması, hücrelerin ihtiyaç duyduğu oksijen ve besin maddelerinin sağlanması ile atık ürünlerin uzaklaştırılmasını sağlar. Bu sistemin sağlıklı bir şekilde çalışması, genel sağlığımız için hayati önem taşır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni