Kan Dolaşımı Sistemi Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
24 Haziran 2024

Kan Dolaşımı Sistemi Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Kan Dolaşımı Sistemi

Kan dolaşımı sistemi, tüm dinamik organizmaların yaşaması için gerekli olan hayati bir yapıdır. Gelişmiş yapılı organizmalarda besinlerin ve oksijenin vücuda dağıtılmasını ve hücrelerde oluşan atıkların boşaltım organlarına iletilmesini sağlayan bu sisteme dolaşım sistemi denir. Dolaşım sistemi, çiçekli bitkilerden eklem bacaklılara, yumuşakçalardan derisi dikenlilere ve omurgalı canlılara kadar geniş bir yelpazede bulunur. Evrensel olarak tüm sistemlerle ilişkili olan dolaşım sistemi, kalp, damarlar ve kan dokusundan oluşur.

Kan Dolaşımı Sistemi Bileşenleri

İnsanda kan dolaşımı sistemi, üç ana bileşenden oluşur: kalp, damarlar ve kan.

Kalp

Kalp, göğüs boşluğunda iki akciğerin arasında yer alır. İstemsiz kaslardan oluşan ve kendi kendine kasılan kalp, kasılıp gevşeyerek kan pompalar. Bu sayede kan, damarlar içinde hareket eder.

Damarlar

Vücudumuzu saran damar ağı, atardamarlar, toplardamarlar ve kılcal damarlar olmak üzere üç türde damardan oluşur. Atardamar, kalpten pompalanan kanı vücuda taşır. Toplardamar ise organ ve dokulardaki kanı kalbe geri taşır. Toplardamarlarda, kanın geri dönmesini önleyen ve kan akışı doğrultusunda açılan kapakçıklar bulunur. Kılcal damarlar, atar ve toplardamarlar arasında yer alır. Bu ince damarlar, atar ve toplardamarın giremediği doku ve organların arasına girer ve böylece kan ile doku arasında madde alışverişi sağlar.

Kan

Kan, vücudun sıvı/akışkan dokusudur. Kalbin pompalaması ile damarlar içinde ilerler. Kan, plazma ve kan hücrelerinden oluşur. Kanın plazma bölümü su, proteinler, organik ve inorganik maddelerden oluşur. Kanın içinde çeşitli görevlere sahip üç tür kan hücresi bulunur:

A. Alyuvar (Eritrosit)

Kana kırmızı rengini verir. Karaciğer, kırmızı kemik iliği ve dalakta üretilir. Alyuvarlar, yapılarında bulunan hemoglobin proteinleri sayesinde oksijen ve karbondioksit taşır.

B. Akyuvar (Lökosit)

Vücudumuzu mikroplara karşı korur.

C. Kan Pulcukları (Trombosit)

Kırmızı kemik iliğinde, büyük hücrelerin parçalanmasıyla oluşur. Yaralanma ve kesiklerde kanın pıhtılaşmasını sağlar.

İnsanlarda Kan Dolaşımı Sistemi

İnsan kalbi, yaşam boyu çalışır ve ancak ölümle durur. Kalp atışının 2-4 dakikadan uzun süre durması, kalıcı beyin hasarına yol açar. Kalbin kendi kasına kan sağlaması da sürekli çalışmasına bağlıdır; birkaç dakikadan uzun süre kan kesilirse, kalp kası büyük zarar görür ve tekrar çalışamaz hale gelir. İnsanlarda dolaşım sistemi, iki ana dolaşımdan oluşur: akciğer dolaşımı (küçük kan dolaşımı) ve sistemik dolaşım (büyük kan dolaşımı). Her dolaşımın kendine ait bir pompası vardır ve bu iki pompa bir organ olarak birleşmiştir. Vücut dokularından dönen kan, kalbin sağ üst odacığı olan sağ atriuma gelir. Bu odacığın kasılması ile kan, kalbin sağ alt odacığı olan sağ ventriküle geçer. Sağ ventrikül kasıldığında, kanı akciğer atardamarına gönderir ve buradan akciğerlerdeki damar yapılarına taşır. Akciğerlerdeki damarlar içinde kan, havadan çok ince zarlarla ayrılmış bir durumdadır. Bu ince zarlar sayesinde oksijen kana girer, karbondioksit ise kandan geçip ayrılır. Temizlenen ve tazelenen kan, sol atriuma, ardından sol ventriküle geçer.

  • Sindirilmiş besinleri, su ve mineralleri hücrelere taşır,
  • Akciğerlerden alınan oksijeni hücrelere taşır,
  • İç salgı bezlerinin ürettiği hormonları ilgili organlara iletir,
  • Vücut ısısını tüm vücuda yayar,
  • Hücrelerin ürettiği atıkları böbreğe ve deriye taşır,
  • Solunum sonucunda oluşan karbondioksiti akciğerlere taşır,
  • Bağışıklık hücreleri olan akyuvarlar ve antikorları vücuda yayar.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni